ကရင္နီျပည္နယ္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေခတ္အဆက္ဆက္ ကတည္းက အျမတ္တႏိုးနဲ႔ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ ပစၥည္းတခုအျဖစ္တဲ့ ဖားစည္ဟာ ယခုေခတ္မွာ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဖားစည္ကို အိမ္မွာထားရွိျခင္းအားျဖင့္ ဆန္ေရစပါးေပါၾကြယ္၀မယ္၊ ကၽြဲ၊ ႏြားေပါမ်ားမယ္၊ စီးပြားျဖစ္မယ္၊ လာဘ္ေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး တခ်ိဳ႕ကရင္နီလူမ်ိဳးေတြက တန္ဖိုးထားၾကတယ္၊ ယံုၾကည္ၾကလို႔ ကရင္နီစာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဌာန ညြန္ၾကားေရးမွဴးက ေျပာပါတယ္။
“ဖားစည္ကို သူတို႔ (ကရင္နီ) က တန္ဖိုးရွိတဲ့ အေမြအႏွစ္အေနနဲ႔ သေဘာထားၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈအေနျဖစ္လဲ သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္ႏွစ္ေတြတုန္းကဆိုရင္ အိမ္သစ္တက္ပြဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ဖားစည္တီးၾကတယ္။ ဘယ္ေလာက္ထိျမတ္ႏိုးလဲ၊ အေလးအျမတ္ထားလဲဆိုေတာ့ ဖားစည္တီးမယ္ဆိုရင္ မိုးရြာခိုင္းေစခ်င္ရင္ တီးရင္ မိုးရြာတယ္” လို႔ ေျပာၾကတယ္။
 |
| ကယား(ကရင္နီ)ျပည္တြင္းရွိ ယဥ္ေက်းမွဳျပတိုက္တြင္ ေတြ႔ျမင္ရေသာ ကရင္နီဖားစည္ (ဓါတ္ပံု-ေကတီ) |
ဖားစည္ကို တီးျခင္းအားျဖင့္ ၁၈၅၀ ေနာက္ပိုင္း ျပည္နယ္ဦးစီးေခတ္တုန္းက စာဆိုတခုဖြဲ႔ဆိုထားတာ ရွိပါတယ္။ “ဖားေအာ္မွ မိုးရြာ၊ မိုးရြာေတာ့ ေရႀကီး၊ ေရႀကီးေတာ့ သစ္ရ၊ ပင္လယ္ထဲေရာက္ေတာ့ တုိင္းျပည္၀င္ေငြရရွိပါတယ္” ဆိုၿပီး စာဆိုဖြဲ႔ထားၾကတာပါ။
ဒါ့အျပင္ ကရင္နီႏုိင္ငံေတာ္ အလံနဲ႔ တံဆိပ္ေတြမွာလည္း ဖားစည္ပံုကို ထည့္သြင္းထားၾကၿပီး ဖားစည္ဟာ ကရင္နီျပည္တြင္းရွိ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈတြင္ အထြဋ္အထိပ္ ပစၥည္းတခုျဖစ္ပါတယ္။
ဖားစည္ရဲ႕ အလယ္ဗဟိုမွာ အရြယ္အစားတူညီစြာ ျဖာထြက္ေနတဲ့ ေရာင္ျခည္တန္းကေတာ့ ကရင္နီျပည္တြင္းရွိ လူမ်ိဳးအားလံုးကို တန္းတူမႈအေျခခံမႈအေပၚ ေပါင္းစည္းထားတာကို ေဖာ္ျပတာျဖစ္ၿပီး အလံေတာ္ရဲ႕ အျဖဴကြက္မွာ ထားရွိျခင္းကေတာ့ ကရင္နီျပည္တြင္းရွိ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းေျဖာင့္မတ္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေပါင္းစည္းထားတာကို ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။
အခုလို စာဆို ဖြဲ႔ႏြဲ႔တာ၊ ယံုၾကည္ၾကတာ၊ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုၾကတာတင္မကပါဘူး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ေနာက္ ပထမဆံုး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေစာ၀ဏၰ လက္ထက္တုန္းက ကယားကလူ (ကလို) ပြဲေတာ္ဆုိၿပီး ျပည္နယ္အစိုးရကလည္း တန္ဖိုးထား ထိန္းသိမ္းၿပီးေတာ့ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ေရွ႕ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတုန္းက ဖားစည္ကို ကရင္နီျပည္နယ္ရဲ႕ အရင္က ေငြေတာင္ျပည္လို႔ေခၚဆိုတဲ့ ေငြေတာင္ ပေရ႕လဗဲ့ေက်းရြာမွာ သြန္းလုပ္ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ ဖားစည္ကို ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြကေတာ့ ယြန္းလူမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“ယြန္းလူမ်ိဳးေတြ ကရင္နီကိုလာၿပီး ၀င္ေရာက္နယ္ခ်ဲ႕တာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္ရွိတယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ပညာေတြရွိေတာ့ ကယားျပည္နယ္မွာ လာေရာက္ သြန္းလုပ္တယ္ေလ။ ကရင္နီလူမ်ိဳးေတြက ယြန္းေတြကို သူတို႔ေဒသကို ျပန္တုိက္ထုတ္ႏုိင္ေတာ့ ပညာရွင္ေတြကို ေခၚထားလိုက္တယ္။ ေကာင္းေကာင္းေလး လုပ္တတ္ေတာ့ သူတို႔ကိုပဲလုပ္ခုိင္းတယ္”
ဒီဖားစည္ဟာ တရုတ္ႏုိင္ငံကေန ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ၿပီး ၀ျပည္နယ္ဘက္မွာ အမ်ားအျပားေတြ႔ႏိုင္တယ္လို႔ စာအုပ္စာေပတခ်ိဳ႕မွာ ေရးသားထားတာရွိပါတယ္။ တရုတ္နယ္ကလာတဲ့ ဖားစည္ေတြက ဖားရုပ္ေတြနဲ႔ အတြန္႔အတက္ေတြ သိပ္မရွိသလို အသံလည္း သိပ္မျမည္ဘူးလို႔ ကရင္နီသမိုင္းေၾကာင္းေတြကို ေရးသားျပဳစုသူလဲျဖစ္၊ ကရင္နီေစာ္ဘြားမ်ိဳးႏြယ္ျဖစ္တဲ့ ခူးဘ်ားရယ္ေပါလ္လူက ေျပာပါတယ္။
ဖားစည္းျပဳလုပ္ဖို႔ဆိုတာ မခဲယဥ္းဘူးလို႔လည္းဆိုပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ဖားစည္ပံုစံကို ဖေယာင္းနဲ႔ ေလာင္းလိုက္ရပါတယ္။ ၿပီးရင္ ဖေယာင္ခဲေတြအေပၚမွာ ရြံ႕ေျမနဲ႔ အကုန္ျပန္ပိတ္လုိက္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အေပါက္နည္းနည္းေဖာ္ၿပီး သတၱဳကို အရည္က်ိဳ ေလာင္းခ်လိုက္ေတာ့ ဖေယာင္းေတြက အရည္ေပ်ာ္သြားၿပီး သတၱဳေတြက ေနရာယူလိုက္တယ္။
မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာရွိတဲ့ အလွဆင္အကြက္ေတြကိုေတာ့ ၀ါးကို ပံုေဖာ္ၿပီး ဖေယာင္းေတြေပၚမွာ ရိုက္ႏွိမ့္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖားစည္းရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာဆိုရင္ ဖားရုပ္၊ ငါးရုပ္၊ ၾကယ္ရုပ္နဲ႔ ကိုယ္ထည္မွာေတာ့ ဆင္ရုပ္ကို ထြင္းထုထားၾကတယ္လို႔ ထင္မွတ္ရေပမယ့္ တလံုးနဲ႔ တလံုးကေတာ့ မတူဘူးလို႔ ခူးဘ်ားရယ္ေပါလ္လူက ေျပာပါတယ္။
 |
| ဖားစည္မ်ားကို ျပဳလုပ္ေသာ ကရင္နီေက်းရြာတစ္ေနရာ |
ဖားစည္ကို ကရင္နီျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ လူမ်ိဳးအားလံုးက အသံုးျပဳၾကေပမယ့္ မ်ိဳးႏြယ္စုတခုနဲ႔တခုကေတာ့ အသံုးျပဳျခင္းေနရာသိပ္မတူၾကပါဘူး။
အမွတ္ ၂ ခရိုင္ျဖစ္တဲ့ ဘူးခိုကြားခီးဘက္မွာဆိုရင္ ကရင္လူမ်ိဳးေတြက အသုဘပြဲေတြမွာ ဖားစည္တီးေလ့ ရွိပါတယ္။ ေသၿပီးတာနဲ႔ သၿဂိဳလ္ၿပီးတဲ့အထိ ဖားစည္ကိုတီးပါတယ္။
ကေယာေဒသနဲ႔ ကယန္း(ပေဒါင္) ေဒသဘက္မွာေတာ့ အခါမဂၤလာျဖစ္တဲ့ အိမ္သစ္တက္ပြဲေတြမွာ တီးေလ့ရွိၿပီး ကယားကေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ ဒီးကူပြဲအခ်ိန္ေတြမွာတီးတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေကးလ်ားဘက္မွာေတာ့ ငါးႏွစ္တႀကိမ္ က်င္းပျပဳလုပ္ေလ့ရွိတဲ့ ေတာလုိက္ပြဲႀကီးမွာ ေတာေကာင္ေတြကိုပူေဇာ္ပသတဲ့ သစ္ေတာအုပ္ထဲမွာ ယူေဆာင္သြားၿပီး တီးၾကပါတယ္။
၁၉၇၀-၇၅ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္ေရာက္ေတာ့ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းျဖစ္လာေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြကလည္း ေစ်းေကာင္းေကာင္းရတာနဲ႔ ေရာင္းထုတ္ၾကတာ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ယြန္း(ထုိင္း)လူမ်ိဳး၊ တရုတ္လူမ်ိဳးေတြက ၀ယ္ယူၾကၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ျပတုိက္ေတြမွာ ျပန္လည္ၿပီး ထားရွိၾကတယ္လို႔ ခူးဘ်ားရယ္ေပါလ္လူက ေျပာတယ္။
“ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဖြက္ထားမယ့္ ေ၀းေ၀းတေယာက္ေလာက္ပဲက်န္မယ္ က်ေတာ္ထင္တယ္။ တရြာတလံုး က်န္ဖို႔က ခပ္ခက္ခက္လို႔ပဲ ယူဆရတာပဲကို မရွိေတာ့ဘူး။ တန္ဖိုးဘယ္ေလာက္ထားထား စီးပြားေရးပိုင္း ဆာလာလို႔ရွိရင္ မေနသာေတာ့ပဲ ေရာင္းထုတ္ရတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးေပါ့ ေခတ္ပ်က္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ သြားတိုးတာကို”
အရင္တုန္းက ဖားစည္ကို ပိုက္ဆံနဲ႔မ၀ယ္ၾကပဲ ေရႊနဲ႔လဲလွယ္ၾကတယ္။ ဖားတဆင့္ပဲရွိတဲ့ ဖားစည္ဆိုရင္ ေရႊတက်ပ္ခြဲ၊ ဖား၂ေကာင္ဆင့္ဆိုရင္ ေရႊ ၃ က်ပ္ႏႈန္းေလာက္ရွိတယ္။ ဖား၃ေကာင္ဆင့္ဆိုရင္ေတာ့ ေရႊ ၄ က်ပ္ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ ေရႊတက်ပ္ကို ျမန္မာေငြ က်ပ္ ၃၀၀ ေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ ဖားအဆင့္ေကာင္ေရေပၚမူတည္ၿပီး ေစ်းႏႈန္းသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
အခုလက္ရွိ ကေယာေဒသ၊ သံလြင္ျမစ္နားက ပေရစိုးလဲေဒသနဲ႔ ဒီးေမာ့ဆိုဘက္မွာ ဖားစည္အခ်ိဳ႕ က်န္ရွိေနေသးေပမယ့္ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ မထုတ္ျပေတာ့ပဲ သိမ္းထားၾကတာရွိသလို ကက္သလစ္သနာ ေက်ာင္းတိုက္နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္ေတြမွာေတာ့ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါေသးတယ္။
သို႔ေပမယ့္ အခုေခတ္မွာ ဖားစည္ျပဳလုပ္ပံုအဆင့္ဆင့္ကို မသိရွိၾကေတာ့လို႔ ေႏွာင္ဆိုရင္ ဖားစည္ဟာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္ေတာ့ ကရင္နီလူမ်ိဳးေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕ ဖိုးဖြားေခတ္မွာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ၾကတာကို ျပန္လည္ေလ့လာဆည္းပူးၾကပါ။
ကရင္နီရဲ႕ ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္ေတြကို တခါျပန္ႏိုးၾကားေအာင္လုပ္ၿပီး ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကိုလည္း ျမွင့္တင္ဖို႔၊ ျပသဖို႔လိုလာၿပီလို႔ ခူးဘ်ားရယ္ေပါလ္လူနဲ႔ ကရင္နီစာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဌာန ညြန္ၾကားေရးမွဴးက တိုက္တြန္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment